Bệnh nhân là T.T.K (54 tuổi) ở phường Mông Dương, TP.Cẩm Phả, Quảng Ninh, nhập viện vì ở nhà nôn nhiều, không ăn uống được, gây sút cân nhanh. Theo gia đình cho biết, bệnh nhân từng phát hiện tắc mật do giãn đường mật cách đây 1 năm, đã phẫu thuật nối mật ruột ổn định tại một bệnh viện trên địa bàn. Khoảng 1 tháng trở lại đây, bệnh nhân đau tức bụng kèm nôn nhiều sau ăn, sút cân nhanh, dùng thuốc dạ dày không đỡ nên đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh điều trị.

Bệnh nhân được chỉ định làm các xét nghiệm cận lâm sàng, nội soi tiêu hóa kết hợp chụp cắt lớp, cộng hưởng từ để đánh giá chính xác tình trạng bệnh. Kết quả phát hiện bệnh nhân có khối ung thư vùng đầu tuỵ gây tắc tá tràng làm bệnh nhân nôn nhiều, u đã xâm lấn các mạch máu ở rốn gan thành một khối lớn. Hội chẩn đa chuyên khoa đánh giá bệnh nhân còn khá trẻ và thể trạng còn tương đối tốt, khối u chưa di căn xa lên gan phổi, vì vậy các bác sĩ quyết định phẫu thuật cắt khối tá tuỵ kèm xử lý cắt ghép các mạch máu trước, sau đó sẽ kết hợp truyền hoá chất.

Kíp mổ thực hiện phẫu thuật cắt khối tá tụy kèm cắt nối tĩnh mạch cửa cho bệnh nhân ung thư đầu tụy xâm lấn mạch máu.

Ca mổ do các phẫu thuật viên khoa Ngoại phối hợp cùng khoa Gây mê hồi sức thực hiện. Tiên lượng cuộc mổ phức tạp kéo dài, bệnh nhân được bác sĩ gây mê toàn thân, giảm đau bằng phương pháp tiêm ngoài màng cứng và đặt các đường truyền trung tâm để hồi sức và theo dõi sát trong và sau mổ.

Kíp phẫu thuật tiến hành mổ gỡ lại các miệng nối mật ruột của lần mổ trước, đánh giá khối u đầu tuỵ kích thước 4x5 cm xâm lấn chắc tĩnh mạch cửa, động mạch gan phải và một phần tĩnh mạch chủ bụng, hiện chưa di căn trong ổ bụng. Phẫu thuật viên tỉ mỉ phẫu tích luồn các dây chờ qua các mạch máu của hệ tĩnh mạch cửa, tĩnh mạch chủ bụng và các động mạch vùng rốn gan riêng rẽ, sau đó nạo vét các hạch vùng đầu tuỵ và rốn gan. Tiếp tục cắt bỏ tá tràng - đầu tuỵ, phần thấp dạ dày, một phần còn lại của đường mật kèm tĩnh mach cửa bị khối u xâm lấn và các hạch thành một khối. Cắt tiếp thành tĩnh mạch chủ dính vào khối u. Sau khi cắt trọn vẹn khối u, phẫu thuật viên tiến hành nối lại tĩnh mạch cửa ở rốn gan, vá lại tĩnh mạch chủ bụng, kiểm tra các miệng nối mạch máu thấy lưu thông tốt. Bệnh nhân được lập lại lưu thông đường tiêu hoá bằng một quai ruột đưa lên nối với phần còn lại của tuỵ, đường mật trong gan, dạ dày.

Hình vẽ mô phỏng phẫu thuật cắt khối tá tụy kèm cắt nối tĩnh mạch cửa cho bệnh nhân ung thư đầu tụy xâm lấn mạch máu

Sau 8 giờ phẫu thuật căng thẳng, ca mổ diễn ra thành công, bệnh nhân được truyền bổ sung 500 ml máu. Sau mổ ngày đầu tiên, bệnh nhân đã tỉnh táo và rút ống thở, các dấu hiệu sinh tồn, xét nghiệm ổn định. Đến nay, bệnh nhân hồi phục tốt, vết mổ khô, tập vận động nhẹ nhàng. Ngồi dậy sau cuộc đại phẫu nặng nề, bệnh nhân K. chia sẻ: “Một năm 2 cuộc mổ, không nghĩ mình có thể phục hồi được như vậy sau ca mổ nguy hiểm như vậy. Bệnh khó nhưng các bác sĩ rất tận tình điều trị cho tôi, thực sự cảm ơn bệnh viện!”.

Đối với trường hợp của bệnh nhân K., không phải bệnh viện tuyến tỉnh nào từng phẫu thuật cắt khối tá tụy cũng có thể thực hiện cuộc mổ này thành công, bởi đây là ca bệnh đòi hỏi phẫu thuật viên ngoài kinh nghiệm trong phẫu thuật đường tiêu hóa còn cần có chuyên môn sâu về phẫu thuật mạch máu để có thể xử lý triệt để khối u đầu tụy xâm lấn mạch máu phức tạp.

Cuộc mổ phức tạp kéo dài 8 tiếng với sự theo dõi chặt chẽ của kíp gây mê.

Bs.CKII Phạm Việt Hùng, Trưởng khoa Ngoại, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh cho biết: “Phẫu thuật cắt khối tá tuỵ luôn là thách thức lớn nhất của phẫu thuật ung thư tiêu hoá, do giải phẫu rất phức tạp, nhiều mạch máu tập trung vùng này (các hạch của hệ tĩnh mạch cửa, động mạch gan, tĩnh mạch chủ bụng…) dễ bị ung thư xâm lấn. Trường hợp bệnh nhân K. còn phải cắt rộng rãi nhiều cơ quan, như: Đầu tụy tá trang, đường mật và một phần dạ dày, vét hạch rộng, chưa kể làm nhiều miệng nối thông trong ổ bụng. Hơn nữa, bệnh nhân này từng mổ trước đó nên càng thêm phức tạp do dính và phải gỡ bỏ các miệng nối cũ.

Với mong muốn bệnh nhân có cơ hội khỏi bệnh lâu dài, chúng tôi quyết định cắt bỏ toàn bộ tổn thương thay vì chỉ nối vị tràng. Đây cũng là lần đầu tiên chúng tôi cắt bỏ khối tá tuỵ kèm cắt nối tĩnh mạch cửa tại Bệnh viện ĐK tỉnh. Ca mổ thành công nhờ sự phối hợp tốt, chặt chẽ của các ê kíp, đặc biệt là vai trò của phẫu thuật mạch máu trong điều trị ung thư bằng phương pháp phẫu thuật. Từ trường hợp này, kíp mổ sẽ tự tin hơn khi gặp những trường hợp tổn thương xâm lấn mạch phức tạp, người bệnh sẽ yên tâm khi được điều trị bằng phương án phẫu thuật tốt nhất”.

Sức khỏe bệnh nhân ổn định sau phẫu thuật.

Ung thư tụy là một trong những bệnh lý ác tính của đường tiêu hóa, tiên lượng điều trị và tỷ lệ sống không tốt như các loại ung thư khác. Đây là bệnh khó chẩn đoán sớm do tụy nằm rất sâu trong ổ bụng, triệu chứng giai đoạn sớm thường rất mơ hồ. Phẫu thuật cắt khối tá tụy là lựa chọn tối ưu nhất để điều trị triệt căn, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Đây là phẫu thuật khó, chuyên sâu tuyến trung ương do quá trình phẫu thuật có liên quan đến nhiều tạng lớn và mạch máu quan trọng, đòi hỏi phẫu thuật viên phải có trình độ chuyên môn cao, nắm vững về giải phẫu, kĩ năng phẫu tích khéo léo, khâu vá - nối thuần thục. Cùng với đó, kíp gây mê phải giàu kinh nghiệm, đảm bảo an toàn cho cuộc mổ kéo dài 6-8 giờ đồng hồ tiềm ẩn nhiều nguy cơ biến chứng.

Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh là đơn vị chuyên sâu, mũi nhọn trong lĩnh vực tim mạch của tỉnh với đội ngũ phẫu thuật viên được đào tạo bài bản, chuyên sâu trong phẫu thuật mạch máu. Đây là cơ sở cho việc triển khai hiệu quả các phẫu thuật ung thư xâm lấn mạch phức tạp, đảm bảo kết quả điều trị triệt để và an toàn cho người bệnh. Với sự trang bị phương tiện chẩn đoán, hệ thống phòng mổ hiện đại cùng đội ngũ phẫu thuật viên được đào tạo bài bản chuyên sâu, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh đã thực hiện thành công nhiều ca phẫu thuật chuyên sâu, có độ khó cao như: phẫu thuật cắt khối tá tụy, phẫu thuật ung thư đại tràng, trực tràng..., qua đó giúp những người không may mắc phải căn bệnh hiểm nghèo được điều trị kéo dài sự sống ngay tại tuyến tỉnh, tiết kiệm chi phí, không phải vất vả chuyển lên trung ương, mang đến cơ hội sống tốt hơn cho người bệnh, góp phần thực hiện mục tiêu nâng cao chất lượng dịch vụ y tế cho nhân dân trên địa bàn./.

Bs.Phạm Hùng - Hà Trang, Phòng TT&HCQT